DANA fenomeni: Valencia'daki selle anılan hava olayı nedir?
İspanya’da en az 158 kişinin ölümüne yol açan aşırı yağış DANA fenomeni isimli bir hava olayına da bağlanıyor.
Son olay ülkenin, 1987 yılından bu yana yaşadığı en büyük sel felaketi olarak kayda geçti.
Valencia’nın bazı bölgelerinde bir senelik yağış miktarına yakın yağmur, bir saatte düştü.
Utiel ve Chiva'da bir metrekareye 300 litreden fazla yağış düştüğü hesaplanıyor.
BBC Türkçe'nin haberine göre meteorologlar, DANA fenomeni sonucu aşırı dengesiz bir sistem oluştuğunu kaydediyor.
Buna göre aşırı yağışa, atmosferin üst tabakalarındaki soğuk havanın, çok hızlı yükselen Akdeniz kaynaklı sıcak ve nemli hava ile çarpışması yol açtı.
Nemli rüzgarların, yüksek irtifadaki karasal rüzgarlarla desteklenerek, çok hızlı yükseldiği ve daha yüksek irtifalara ulaştığı açıklandı.
İspanyolca isminin baş harfleri nedeniyle DANA olarak anılan hava olayı, İtalya’da Ağustos ayında bir süper yatın batmasına da neden olmuştu.
Meteorologlar bu fenomenin ortaya çıkış sıklığında küresel ısınmanın etkisini de yadsımıyor.
'Yağış patlamalarına yol açıyor'
Araştırmacılar, iklim değişikliğinin bu bulutların taşıdığı yağmur miktarını doğrudan etkilediği kanısında.
Buna göre her bir derecelik ısınmada bulutların taşıdığı yağış miktarı % 7 oranında artıyor.
Yağmur şiddetle yağdığında da, toprak bu kadar fazla suyu emebilecek durumda olmuyor.
Leeds Üniversitesi'nden Prof. Mark Smith, daha sıcak yazların toprağı kuruttuğunu, bunun da su emme kapasitesini azalttığını vurguluyor.
Aynı zamanda daha sıcak bir iklimde fırtınaların hareketinin yavaşlayıp yavaşlamadığı da araştırılıyor; çünkü bu durum da yağış miktarını artırabilir.
Eylül ayında Akdeniz’deki yüksek sıcaklıkların etkisiyle daha da güçlenen Boris Fırtınası, Orta Avrupa’daki birçok ülkeye ölüm ve yıkım getirmişti.
Önceden tespit edilebilir mi?
İspanya’da ise uyarıların geç yapıldığına dair çok sayıda eleştiri yöneltildi.
Ancak meteorologlar, hızla hareket eden, yoğun gök gürültülü fırtınaların yolunu tahmin etmenin çok zor olduğunu söylüyor.
Oxford Üniversitesi'nden Dr. Linda Speight, “Uyarılar, insanlara selden önce yüksek yerlere çıkmaları ve kendilerini güvene almaları için hayat kurtarıcı olabilir. Ancak İspanya'da da gördüğümüz gibi, yoğun gök gürültülü fırtınalar için önceden uyarıda bulunmak inanılmaz derecede zor, çünkü en şiddetli yağışın tam yeri genellikle önceden bilinemiyor” açıklamasını yaptı ve ekledi:
"Meteorologlar ve bilim insanları, bu zorluğa yenilikçi çözümler bulmak için çok çalışıyor, ancak bu kolay çözülecek bir sorun değil."
İspanya'daki sel felaketinin öne çıkardığı sorunlardan biri de modern altyapının aşırı sel olaylarıyla başa çıkamaması.
Bazı araştırmacıların belirttiği gibi, yollar, köprüler ve caddeler şu anki iklime göre değil, geçen yüzyılın iklimine göre inşa edilmiş durumda.
Kaynak: BBC Türkçe
