Konutta reel satış fiyatları yüzde 18 düştü

sahibinden.com’un, Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi işbirliğiyle hazırlanan “sahibindex Kiralık ve Satılık Konut Piyasası Görünümü” raporunda kiralık ve satılık konut piyasasındaki değişimler mercek altına alındı.

Rapora göre Temmuz’dan Ağustos’a ülke genelindeki ve üç büyükşehirdeki cari konut fiyatı artış oranları enfl asyon oranından daha düşük olduğu için hem ülke genelindeki hem de üç büyükşehirdeki reel satış fiyatı düşük gerçekleşti. Reel fiyatlardaki yıllık değişim oranı Ağustos’ta ülke genelinde yüzde -18,3, İstanbul’da yüzde -19, Ankara’da yüzde -17,4, İzmir’de ise yüzde -15,4 oldu.

Cari fiyatlarda yıllık artış oranı Temmuz’a kıyasla ülke genelinde ortalama 3,5 puan azalarak yüzde 24,1’e düştü. Satılık konut ilan m2 cari fiyatlarındaki yıllık artış oranları üç büyük şehirde de azalarak İstanbul’da yüzde 23, Ankara’da yüzde 25,5 ve İzmir’de yüzde 28,6 oldu.

Türkiye genelinde ortalama kiralık konut ilan m2 fiyatındaki yıllık artış oranı ise Ağustos ayında yüzde 47,1’e yükseldi. Yıllık kira artış oranı İstanbul’da yüzde 46,7, Ankara’da yüzde 56 ve İzmir’de ise yüzde 62,5 oldu. 2020 Mayıs’tan itibaren sürekli artan ülke genelindeki reel konut fiyat endeksinin 2023 Temmuz’dan bu yana gösterdiği düşüş 2024 Ağustos’ta da devam etti.

Son bir yılda düşüşte olan konut reel satış fiyat endeksi Haziran’daki durağanlıktan sonra Ağustos ayında da düşüşünü sürdürdü. Temmuz’dan Ağustos’a reel konut fiyat endeksi İstanbul’da 0,7 puan, Ankara’da 0,2 puan, İzmir’de ise 1,2 puan azaldı. Ağustos’ta reel konut fiyat endeksi (Eylül 2017=100) İstanbul’da 156,6, Ankara’da 181,7, İzmir’de ise 170,6 oldu.

Yıllık değişim negatifte

Ağustos 2022’de yüzde 65,8’e ulaşan yıllık reel fiyat artışı Eylül 2022’den itibaren hızla inişe geçti. Büyük depremin etkisiyle Nisan 2023’te geçici olarak yükselen yıllık reel fiyat artışı Mayıs’tan itibaren yeniden azalmaya başladı, bu yılın başından itibaren de reel fiyat mutlak olarak azalma yönünde seyretti. Temmuz 2024’te reel fiyatlardaki azalış hız kaybetmeye başladı. Ağustos 2024’te yıllık fiyat değişimi oranı Temmuz 2024’e kıyasla 2,8 puan artsa da yüzde -18,3 ile negatif değerlerde seyrini sürdürdü.

Cari fiyatlarda yıldan yıla artış oranlarında son bir yıldır yavaşlama söz konusu… Yıllık konut fiyatı değişimi Türkiye genelinde Ağustos 2022’de yüzde 198,7 artışla zirve yaptı. Konut fiyatları izleyen aylarda enfl asyon nedeniyle artmaya devam etse de artış temposunda bir yavaşlama ortaya çıktı. Ülke genelinde ortalama konutun cari fiyatla yıllık artış oranı Ağustos 2024 itibarıyla yüzde 24,1 oldu.

3 büyükşehirde durum

Cari fiyatların yıllık artışlarında tempo kaybı 3 büyükşehir için de geçerli… İstanbul’da yüzde 240,9 ile Temmuz 2022’de zirveye ulaşıldıktan sonra düşüş başladı ve yıllık fiyat artışı Ağustos 2024’te yüzde 23’e geriledi. Ankara ve İzmir'de ise zirveye Eylül 2022’de ulaşıldı, yüzde 205,6 ve yüzde 183,1 olan yıllık artış oranları, Ağustos 2024’te ise bu iki ilimizde sırasıyla, yüzde 25,5’e ve yüzde 28,6’ya geriledi.

2023 Ocak’ta istisnai bir sıçrama yaparak 235’e yükselen talep endeksi, Şubat 2023 depreminin ardından düşüş yönlü bir seyir izleyerek Kasım 2023’te 88,7’ye kadar geriledi. Aralık 2023’ten itibaren yönünü yukarı çeviren endeks Temmuz’dan Ağustos’a yüzde 9,5’lik bir artışla 155,9’a geldi. Geçen yılın Ağustos ayına kıyasla endeks yüzde 8,8 daha yüksek gerçekleşti. Türkiye genelinde enflasyondan arındırılmış reel kirada yıllık değişim oranları uzun süredir azalıyor. Geçen yılın Mayıs ayından Haziran ayına istisnai artış hariç ortalama reel kirada yıllık değişim oranı Şubat 2023’te yüzde 86,6 ile zirve yaptıktan sonra inişe geçti.

Şubat 2024 itibarıyla yerini negatif artışlara bırakan yıllık reel kira fiyatları değişimi Mayıs ayında yaklaşık yüzde 15 oldu. Mayıstan sonra reel kiralardaki düşüş ivme kaybetti. İvme kaybı Ağustos’ta daha belirgin hale geldi. Ağustos verisine göre reel kira fiyatındaki yıllık değişim yüzde -3,2’ye geriledi. Buna göre reel kiralar geçen yılın aynı ayına göre ortalamada yüzde 3,2 düşük.

KİRA ARTIŞ ORANI YÜKSELİYOR

Türkiye genelinde cari kira fiyatlarının yıllık değişimi geçen yılın Ağustos ayından beri düşüşte… Bu Ağustos ayında ise cari artış hızında az da olsa bir yükselme gözlemleniyor. Temmuz 2024’te yüzde 45,9 olan kira fiyatlarının yıllık değişim oranı Ağustos 2024’te yüzde 47,1 oldu.

Kiralık konut piyasasında talebin önemli bir özelliği de mevsimsel etkiye açık olması. Nisan ve Eylül ayları arasında artan talep, izleyen aylarda azalıyor, kış aylarında ise nispeten durağan bir seyir izliyor. Bahar ve yaz aylarında kiralık konut talebinde ortaya çıkan bu yükselişte tayinle il değiştirenlerin ve üniversite öğrencilerinin etkili oldukları düşünülebilir. Bu nedenle talep göstergesinde değişimler yorumlanırken mevsimsel etkiler göz önünde tutulmalıdır.

Kiralık konut talep göstergesi geçen yılın Ağustos -Kasım arasında düşerken Aralık ayından sonra hafif tempoda artış eğilimine girmiş 2024 Mayıs ayından itibaren ise konut talep endeksi belirgin oranda artış gösteriyor. Ağustos ayında ise kiralık konut talep endeksi yüzde 2,4 azaldı. Öte yandan kiralık konut talebi geçen yılın Ağustos ayına kıyasla yüzde 4,3 daha düşük..