Altına hücüm!

KERİM ÜLKER

Dünyanın madende en fazla çeşitliliğe sahip ülkelerinden biri Türkiye. Özellikle mermer ve taş ürünlerinde. Ancak son dönemde madenin metalik kısmında da önemli yatırımlar öne çıkmaya başladı. Altın madenleri bu alanda en dikkat çekenlerden...

Küresel anlamda Kanada, Avustralya, İngiltere madencilik şirketlerinin güçlü olduğu bir pazar olsa da Türk firmaları da altın madenciliğinde öne çıkmaya başladı. Özellikle inşaat sektörünün önemli oyuncuları bu pazarın hem yurtiçi hem de yurtdışındaki güçlü isimleri. Koç Holding’den Eczacıbaşı Grubu’na, Cengiz Holding’den Gübretaş’a, Kalyon Holding’den Çalık Grubu’na kadar birçok şirket hem içerde hem de dışarda metalik madencilik özellikle altında önemli işlere imza atıyor. Bu şirketlerin hepsi değerli metallere yönelmiş durumda. Her ne kadar 19’uncu yüzyılda ABD’de bir dönemin başlangıcı olan Altına Hücum dönemi kadar olmasa da Türk şirketlerinin önemli bir kısmı altın madenciliği konusunda ciddi adımlar atmış durumda. Biz de sizler için Avrupa, Asya ve Afrika’da yoğunlaşan Türk altın madencilerini derledik.

Koç, İrlanda’ya odaklandı

Koç Holding’in sanayideki en eski şirketlerinden biri olan Demir Export, 2006 yılında Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nden ihale yoluyla Bakırtepe Altın sahasını alarak sektöre girdi. Demir Export, 2007 yılında çalışmalara başladı, 2016’da da ilk altın dökümünü gerçekleştirdi. Faaliyetine başlamasından itibaren işletmede toplam 93 bin ons altın üretimi gerçekleştiren şirketin, 150 bin ons yani 4 bin 800 kilo altın üretmesi planlanıyor. Bir yandan da rotasını yurtdışına çeviren Demir Export, 2022’de İrlanda’da Conroy adlı bir firmayla görüşmelerde bulunmuş, ön mutabakat anlaşmasını imzalamıştı. O anlaşma geçen yıl tamamlandı. Koç Holding, ortağıyla İrlanda Cumhuriyeti ve Kuzey İrlanda’da maden aramaya başladı. Anlaşma ile Demir Export, şirkete ait ruhsat ve madenlerin yüzde 57.5’ini kademeli olarak satın aldı. Demir Export’un ortak olduğu maden sayısı 11. Bunun 9 tanesi İrlanda Cumhuriyeti’nde, ikisi de Kuzey İrlanda’da bulunuyor. İlk aşamada devreye alınacak olan Clontibret ruhsatında 517 bin ons kaynak bulunuyor. 2005 yılında kurulan Conroy Gold & Natural Rexources’un hisseleri İrlanda Borsası’nda işlem görüyor. Çinko ile madenciliğe adım atan şirketin sahibi olan Richard Conroy, madencilik konusunda profesör unvanına sahip. Alaska’da Pogo altın yatağını keşfeden Stoneboy konsorsiyumunda yer alan Conroy, Finlandiya’da altın, elmas ve diğer madenlerde büyük fırsatlar gördüğü için de Conroy Diamonds and Gold PLC firmasını kurdu. Ardından elmas işinden çıkan Conroy, İrlanda’da altın madenciliğine yoğunlaştı. Şirkether adını da daha sonra Conroy Gold and Natural Resources PLC olarak değiştirdi.

MNG Holding, Afrika’da 2 ülkede

Türkiye’nin en önemli inşaat şirketlerinden biri olan, İstanbul Havalimanı’nı yapan firmalardan MNG, son birkaç yıldır altına yönelen Türk şirketlerinden. Holdingin çatısı altındaki Avesoro Resources, Afrika kıtasında faaliyet gösteriyor. 2013 yılından bu yana faaliyet gösteren şirket, Liberya’da iki, Burkona Faso’da da bir madene sahip. Şirket, 2017 yılının ilk yarısında 120 bin ons altın üretti. Şu anda üretimin 320 bin onsun üzerinde olduğu tahin ediliyor. MNG son olarak 2016’da sahibi olduğu MNG Orko adlı firma aracılığıyla Kanada merkezli Aureus Mining şirketinin yüzde 55’ini 30 milyon dolara satın almıştı. Bunun karşılığı MNG, şu ana kadar 4 satın alma dahil, 400 milyon dolarlık bir harcama yaptı.

Cengiz ve Kalyon Azerbaycan’da

Üçüncü Havalimanı projesinde yer alan ve ana işi inşaat olan Cengiz Holding, son birkaç yıldır özelleştirmeden aldığı madencilik projeleriyle dikkat çekiyor. Yılda 100 bin metreden fazla sondaj çalışması yapan Cengiz Holding, bakır, alüminyum, antimuan ve fosfat kayası alanlarında yatırımlarıyla biliniyor. 2004 yılında özelleştirme kapsamına alınan Eti Bakır Küre Tesisleri ve Eti Bakır Samsun Tesisleri ile bu alana adım atan, ardından 2005’te yine özelleştirme kapsamındaki Eti Alüminyum’u bünyesine katan Cengiz, 2006’da da Murgul Bakır Tesisleri’ni devraldı. 2007 yılında Halıköy Antimuan Tesisleri’ni, 2013’te de Eti Bakır Mazıdağı Tesisleri’ni alan Cengiz, Eti Alüminyum ile Türkiye’nin yıllık ihtiyacının yüzde 10’u olan 82 bin tonluk bir üretim gerçekleştiriyor. Cengiz Holding, Sırbistan’ın en büyük madencilik şirketi RTB Bor’un ihalesiyle ilgilenmeye başladı. Cengiz Holding’in patronu Mehmet Cengiz, RTB Bor şirketi için Belgrad’da resmi görüşmelerde bulundu. RTB Bor’un yıllık üretimi 700 kilogram altın, 5 bin ton gümüş, 43 bin ton bakır. Cengiz Holding’in salt altında ise rotası Orta Asya’daki Türk cumhuriyetleri.

Azerbaycan’ın 44 günlük Karabağ’ı Ermeni güçlerinden aldığı dönemin hemen ardından Cengiz Holding, Bakü ile ilk resmi projelere imza atan şirketlerin arasında yer almıştı. 17 Mart 2021’de Azerbaycan’da bakır ve altın üretmek için görüşmelere başlayan Cengiz, aynı yılın mayıs ayında Azergold yönetimi ile görüşmüştü. Gashgaçay, Elbeidash ve Ağduzdağ maden yataklarının etüdü, araştırılması, geliştirilmesi ve işletilmesi ile ilgili bazı sorunların çözümüne ilişkin bir kararnameyi imzalamasının ardından Cengiz, ilk adımı attı. Cengiz Holding, Gashgaçay’ı iştiraki Eti Maden kanalıyla, diğer iki altın madeni olan Elbeidash ve Ağduzdağ yataklarını ise Kalyon Grubu’yla ortak olduğu Artvin Madencilik A.Ş adlı şirketle birlikte işletecek. İşletme süresi ise her iki projede de 30 yıl. Öte yandan Cengiz Holding’in Özbekistan’da da altın madeni için davet aldığını hatırlatalım.

Taşyapı, Özbekistan’da 

Altına yönelen bir başka şirket ise Taşyapı İnşaat. Trump Towers, Mashattan, Almondhill projeleriyle öne çıkan, Türkmenistan’dan Libya’ya birçok ülkede inşaat projesi yürüten Taşyapı’nın patronu Emrullah Turanlı, Özbekistan’a giderek Devlet Jeoloji Komitesi ile görüşmüştü. Görüşme sonunda Turanlı’nın şirketi Taşyapı, Özbekistan Devleti ile iki altın madeni ocağı kurulması için anlaşmayı imzalamıştı. Taşyapı’nın imzaladığı anlaşmayla şirket, Semerkant eyaletinde bulunan Gallabulak ve Kuştepe madenlerinde altın arama faaliyeti yapacak.