Intaglio: Antik yüzük sanatının zarafeti
İntaglio oymacılığı, antik zamanlardan günümüze taşınan zarif bir zanaat. Metal ve değerli taşlar üzerinde işlenen bu minyatür başyapıtlar, hem tarihsel derinliği hem de el işçiliğinin inceliğini yansıtarak, mücevher sanatında eşsiz bir yer edinmiştir.
ZELİHA NAZLI
Intaglio, metal veya değerli taş üzerinde yapılan oymacılıkla ortaya çıkan, ustalık gerektiren bir sanat dalıdır ve 5.000 yıl öncesine, Mezopotamya’ya kadar uzanır. İlk zamanlarda silindirik taş mühürlerle yapılan karmaşık motifler, günümüzde ise antik mücevherler arasında yerini almış ve tarih ile zanaatkârlığın mükemmel birleşimine dönüşmüştür.
Antik eserler özel yapım modern mücevherlere dönüştürülüyor.
Eski çağlarda kuyumculukta yontma ve kazıma olmak üzere iki teknik kullanılmıştır. Takılar üretilirken, sivri uçlu metal çubuklar yardımıyla çekiçle darbeler vurularak yüzeyden talaş yongalar kopartılmak suretiyle ilk kuyum gravür teknikleri süstaşı ya da değerli metal yüzeylerde uygulanmıştır. Antik Yunan’da gliptos” sözcüğünden türeyen gliptiklerin yani antik mühür yüzüklerin yapımında kullanılan oyma/kazıma tekniği, değerli metal ya da süstaşların yüzeyine çalışılan mitolojik betimlemeler intaglio (negatif) olarak adlandırılmaktadır. Bunun yontma tekniğiyle elde edilen kabartma/rölyef uygulamalarına ait zıt durumdaki antik betimlemeler ise kameo (pozitif) gliptiklerdir.
Intaglio oymacılığı, taş veya metalin farklı derinliklerde oyulmasıyla oluşturulan, "cameo" oymacılığının tersine bir işçilik tarzıdır ve bu teknik yıllar süren bir ustalık gerektirir. Antik Mısır’da hiyerogliflerle işlenmiş, mühür olarak kullanılan ilk yüzükler, kişisel kimlik amacıyla resmi belgelerde de kullanılmıştır. Erken dönemdeki motifler, tanrılar, mitolojik figürler, hayvanlar ve hükümdar portrelerini içermektedir.
Georgian ve Victoria dönemlerinde, bu sanatın etkisiyle, aile armaları taşıyan mum mühürleri yaygınlaşmıştır. Birçok intaglio, orijinal yüzük tasarımlarıyla günümüze kadar ulaşmıştır.
Amerika'da antik intaglioların yeni yüzü
Antik intaglioları modern takı tasarımlarında yeniden hayat buluyor. ABD'de Seal & Scribe, Viktorya ve Georgian dönemi intaglio yüzüklerinin tarihsel gizemine olan ilgiyi yaşatıyor. Bu yüzükler, özellikle masa mühürleri gibi kullanımla yaygınlaşmış olsa da, Seal & Scribe bunları modern sanat eserlerine dönüştürerek yüzük veya kolye formunda sunuyor.
Yeni bir çağa adım atıyor
Bugün, Roma ve Georgian dönemlerinin tarihsel canlanışı, intaglio sanatını yeniden popüler hale getirmekte. Castro Smith ve Rebus gibi el işçiliği yapan uzman zanaatkârlar, metal ve nadiren de sardonyx taşından yapılan intaglio yüzüklerle modern aile yadigarları yaratıyorlar. Özellikle Castro Smith, romantik gotik motifler ve Japon folklorik tasarımlarını işlemekte uzmanlaşmışken, Rebus, intaglio yüzüklerini özelleştirerek kişisel hikâyeleri taşıyan modern miraslar üretmektedir.
Kaynak: The Jewellery Editor
