Osmanlı İstanbul’unda bir kadın fotoğrafçı: Elisa Zonaro’nun büyüleyici mirası

Zeliha Nazlı

Osmanlı saray ressamı Fausto Zonaro’nun eşi, ilham perisi ve aynı zamanda fotoğraf sanatçısı Elisa Zonaro, dönemin İstanbul’unu bir kadın gözüyle ölümsüzleştirdi. Paris’te aldığı eğitimle dönemin en ileri fotoğrafçılık tekniklerini öğrenen Elisa, yalnızca eşine destek olmakla kalmadı, aynı zamanda Osmanlı İstanbul’unun ruhunu ve günlük yaşamını fotoğraflarıyla belgeleme cesareti gösterdi.

Kazlıçeşme Sanat’ta açılan “Elisa Zonaro’nun İstanbul’u” sergisi, sanatçının 1894-1910 yılları arasında çektiği büyüleyici fotoğraflarıyla sarayın ihtişamını, sokakların canlılığını ve gündelik hayatın samimiyetini bir araya getiriyor. Sergide, Elisa’nın 150’ye yakın fotoğrafının yanı sıra eşi Fausto Zonaro’nun tabloları, Zonaro ailesine ait objeler ve Sultan 2. Abdülhamid’in verdiği nişanlar da yer alıyor.

Serginin küratörü Ömer Faruk Şerifoğlu

Kadın bakışının gücü

Elisa Zonaro’nun cesaret dolu hikâyesi, 19. yüzyılın toplumsal normlarını aşarak şekillendi. O dönemde fotoğrafçılık ve sanat erkek egemen bir alan olarak görülürken, Elisa hem bir kadın hem de bir sanatçı olarak saray ve İstanbul sokaklarına kamera tutmayı başardı. Küratör Ömer Faruk Şerifoğlu, “Elisa’nın fotoğrafları dönemin İstanbul’unu farklı bir ışıkla görmemizi sağlıyor. Saray hayatı, mahalle kültürü ve mimari detaylar onun kadın gözünden daha zarif ve samimi bir şekilde yansıtılmış” diyerek sanatçının vizyonuna dikkat çekiyor.

Bir asırlık görsel miras

Elisa Zonaro’nun eserleri, sadece bir kadının cesareti değil, aynı zamanda Osmanlı’nın son dönemine dair eşsiz bir görsel miras sunuyor. Sultan 2. Abdülhamid tarafından Şefkat Nişanı ile ödüllendirilen sanatçı, saray ve haremde özgürce fotoğraf çekme izni alarak İstanbul’un en özel anlarını kayda geçirdi. Ailesiyle birlikte yaklaşık 20 yıl boyunca İstanbul’da yaşayan Elisa, bu şehirde çocuklarını büyüttü ve 1910’da İtalya’ya dönmeden önce ardında paha biçilmez bir görsel miras bıraktı.

Ressam-ı Hazret-i Şehriyari

İtalyan ressam Fausto Zonaro ve eşi fotoğraf sanatçısı Elisa Zonaro, İstanbul'a dair seyahatnamelerden ve İtalyan yazar Edmondo de Amicis'in anlatımlarından yola çıkarak, şehre geldi ve İstanbul'a dair önemli bir görsel miras bıraktı. Sultan 2. Abdülhamid döneminde, 1891–1910 arasında Osmanlı sarayında "Ressam-ı Hazret-i Şehriyari" olarak görev yapan Fausto Zonaro, Osmanlı - İtalya ilişkilerinin yüzlerce yıllık tarihsel derinliğine de katkı sağlayan sanatçılardan oldu.

Yapay zekanın dokunuşu ile yeniden hayat bulan kareler

Sanatseverler için sergide yalnızca Elisa’nın fotoğraflarını değil, bu eşsiz karelere modern teknolojinin dokunuşuyla yeniden hayat veren çalışmalar da yer alıyor. “Fotoğrafın Rüyası” serisi, Elisa Zonaro’nun eserlerini yapay zeka teknolojisiyle yeniden canlandırıyor. Küratör Şerifoğlu, bu çalışmaların Elisa’nın zarif ruhunu günümüze taşıyarak izleyiciye yeniden ilham verdiğini belirtiyor

Sergi 31 Ocak tarihine kadar açık

31 Ocak 2025 tarihine kadar açık kalacak olan sergi, pazartesi hariç her gün 10.00-18.00 saatleri arasında Kazlıçeşme Sanat’ta ziyaret edilebilir. Elisa Zonaro’nun hiç görülmemiş fotoğraflarını keşfetmek ve Osmanlı İstanbul’una bir kadın gözünden tanıklık etmek için bu eşsiz sergiyi kaçırmayın.

Sergiyi Ziyaret Edin:
Kazlıçeşme Sanat
31 Ocak 2025’e kadar açık
⏰ 10.00 - 18.00 (Pazartesi hariç)