Sıkıyönetim 5 saat sürdü. Güney Kore'de neler yaşandı?
Artan siyasi baskı altındaki Güney Kore Cumhurbaşkanı Yoon Suk-yeol 50 yıldan uzun süredir ilk kez demokratik ülkede sıkıyönetim ilan etti. Birkaç saat sonra da, parlamentonun bu hamleyi bloke etmesinden sonra sıkıyönetimi kaldıracağını açıkladı.
Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, bugün yerel saatle gece saatlerinde bir halka sesleniş konuşması yaparak ülkede sıkıyönetim ilan ettiğini duyurdu. Yoon’un televizyonlarda canlı yayınlanan konuşmasının ardından polisin engellemelerine rağmen meclis binasına ulaşabilen 190 milletvekili sıkıyönetim ilanının kaldırılması yönünde karar aldı. Yoon’un açıklamasının ardından meclisin dışında da çok sayıda eylemci toplanarak kararı protesto etti. Yoon, saatler sonra bir açıklama daha yaparak sıkıyönetimi kaldıracağını duyurdu. Kabine de sıkıyönetimi geri çeken kararı onayladı. Peki, Güney Kore’de dakika dakika neler yaşandı?
Yoon, YTN televizyonunda canlı yayınlanan konuşmasında, Güney Kore'deki özgür ve anayasal düzeni muhafaza etmek için sıkıyönetim ilan etmek dışında başka bir seçeneğinin olmadığını ileri sürdü. Muhalefeti de ‘yasama sürecini rehin almakla’ suçlayan Yoon, "Özgür Kore Cumhuriyeti'ni Kuzey Koreli komünist güçlerin tehdidinden korumak, halkımızın özgürlüğünü ve mutluluğunu yağmalayan aşağılık Kuzey Kore yanlısı, devlet karşıtı güçleri bertaraf etmek ve özgür anayasal düzeni korumak için sıkıyönetim ilan ediyorum" dedi. Yoon, kararına gerekçe olarak mecliste çoğunlukta olan ana muhalefet Demokratik Parti'nin bu hafta ülkenin bazı üst düzey savcılarını azletmek için verdiği önergeye ve hükümetin bütçe teklifini reddetmesine işaret etti.
Muhalefet, ilan edilen sıkıyönetimin "anayasaya aykırı" olduğunu savundu
Bu açıklamanın ardından hem iktidar partisinden hem de ana muhalefet partisinden sıkıyönetim kararını eleştiren açıklamalar yapıldı. Ana muhalefet Demokratik Parti lideri Lee Jae-Myung, Yoon'un sıkıyönetim ilanının 'anayasaya aykırı' olduğunu belirtti. Yoon'un hiçbir sebep olmaksızın sıkıyönetim ilan ettiğini söyleyen Lee, ayrıca sıkıyönetim ilanı sonrası vekilleri ve halkı Ulusal Meclis'e çağırdı. Ülkede iktidarda olan Halkın Gücü Partisi'nin Genel Başkanı Han Dong-hoon da Yoon'un ülkede sıkıyönetim ilan etmesinin 'yanlış' olduğunu ve kendisinin de halkla birlikte sıkıyönetimi 'engelleyeceğini' söyledi.
General Park An-su, sıkıyönetim komutanı olarak atandı
Güney Kore ordusundan yapılan açıklamada ise meclisteki faaliyetlerin ve siyasi partilerin yasaklanacağı belirtildi. 'Güney Kore Sıkıyönetim Komutanlığı'ndan yapılan açıklamada da tüm medya ve yayıncıların komutanlığın kontrolü altına alınacağı, pratisyenler de dahil olmak üzere tüm sağlık çalışanlarının 48 saat içinde iş başına dönmelerinin gerektiği ve sıkıyönetimi ihlal edenlerin emir çıkarılmaksızın gözaltına alınacağı kaydedildi.
Bu esnada Güney Kore basınına yansıyan görüntülerde polis otobüslerinin ana meclis girişini kapattığı görüldü. Meclis binası önünde eylemciler toplanmaya başlarken, Güney Kore Meclis Başkanı’nın da meclise doğru yola çıktığı ve sıkıyönetim ilanını görüşmek üzere meclis oturumu düzenlemeyi planladığı bildirildi. Güney Kore milletvekilleri, meclis binasına ulaşmaya çalışırken, meclis dışındaki eylemciler ve güvenlik güçleri karşı karşıya geldi. Bu esnada özel kuvvet askerlerinin de meclis binası içinde olduğu bilgisi verildi.
Sıkıyönetim ilanının ardından çok sayıda kişi meclisin dışında toplandı. Eylemciler, “Sıkıyönetim kararına hayır”, “Kapıyı açın” ve “Diktatörlüğü reddedin” sloganları attı. Meclis çalışanları da bu esnada yangın söndürme tüpleriyle meclis binası içindeki askerlere engel olmaya çalıştı. Meclis binası üzerinde helikopterlerin uçtuğu, bazı helikopterlerin binaya iniş yaptığı da görüntülere yansıdı.
300 sandalyeli meclise ulaşabilmeyi başaran 190 milletvekili, Devlet Başkanı Yoon’un sıkıyönetim kararını kaldırma yönünde karar aldı. Bu kararın uygulanıp uygulanmayacağı ise netlik kazanmadı. Güney Kore anayasasının 77’nci maddesi meclis çoğunluğunun bu yönde talep bildirmesi halinde devlet başkanının sıkıyönetimi kaldırması gerektiğine işaret etse de 89’uncu madde sıkıyönetimi geçersiz kılma kararının kabine tarafından da ele alınması gerektiğini söylüyordu. Meclisin kararı sonrası açıklama yapan Güney Kore ordusu da Devlet Başkanı Yoon sıkıyönetimi kaldırana kadar sıkıyönetimi uygulamaya devam edeceklerini bildirdi.
Güney Kore basınına yansıyan görüntülerde bazı askerlerin meclis binasına girdiği ve onları engellemeye çalışanların yangın söndürme tüplerini kullandığı görülürken, Yonhap haber ajansı, Meclis Başkanı’nın askerlerin meclis binasından ayrılmakta olduğunu açıkladığını aktardı. Ana muhalefet Demokratik Parti çalışanları, askerlerin girişini engellemek için meclis kapısının önünde barikat kurdu.
BBC’nin aktardığına göre, yerel saatle 02.30 itibarıyla (Türkiye saatiyle 20.30) yaklaşık 190 milletvekili halen Ulusal Meclis salonundaydı. Daha önce meclis binasına girmiş olan askeri personel binadan ayrılmış olsa da vekiller olası bir meclisi dağıtma teşebbüsü ihtimaline karşı yerlerinden kıpırdamayacaklarını söyledi. Güney Kore'deki iktidar partisi de meclisteki oylamanın ardından Yoon'a çağrı yaparak hızla sıkıyönetimi kaldırmasını istedi.
Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un ülkede sıkıyönetim ilan etmesi sonrasında ülkenin para birimi won da sert düşüş yaşadı. ABD doları, Türkiye saatiyle 17.40 itibarıyla iki yılın en düşük seviyesine gerileyen won karşısında yaklaşık yüzde 1,8 değer kazandı. Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, Türkiye saatiyle 22.30 sıralarında bir açıklama yaparak, Ulusal Meclis’te 190 milletvekilinin oylarıyla reddedilen sıkıyönetim kararını kaldıracağını açıkladı. Sıkıyönetim güçlerinin de çekileceğini belirten Yoon, kabinenin mümkün olan en kısa süre içinde toplanacağını kaydetti. Kabine toplantısında, sıkıyönetimin kaldırılmasına ilişkin karar onaylandı ve sıkıyönetim resmen sona ermiş oldu.
DEVLET BAŞKANININ İSTİFASINI İSTEDİLER
Muhalefetteki Demokratik Parti (DP), Başkanın istifasını talep etti. DP milletvekilleri, Ulusal Meclis'te yaptıkları acil toplantıda, Yoon kendi rızasıyla görevden ayrılmazsa mecliste azil sürecini başlatacaklarını duyurdu.
DP Meclis Grubu Başkanı Park Chan-dae, milletvekilleri adına yaptığı açıklamada, "Yoon'un sıkıyönetim ilanı, Anayasa'nın açık ihlalidir. Sıkıyönetim ilanı için öngörülen hiçbir koşul geçerli değildir. Bu, ciddi bir isyan eylemi ve azline sebeptir." ifadesini kullandı.
İSTİFALAR GELDİ
Güney Kore ajansı Yonhap'ın haberine göre, Devlet Başkanlığı Sekreteri Chung Jin-suk, Ulusal Güvenlik Danışmanı Shin Won-sik, Siyasi Başdanışman Sung Tae-yoon ve 7 kıdemli danışman daha toplu olarak istifa ettiklerini bildirdi.
İstifalar, Devlet Başkanı Yoon'un dün gece, televizyonda yaptığı konuşmada muhalefetin "devlet karşıtı aktivitelere" bulaşmasını gerekçe göstererek sıkıyönetim ilan etmesi, ardından bu kararını parlamentonun oylaması ve bakanlar kurulu onayıyla geri almasının ardından geldi.
