Usta yönetmen Şerif Gören hayatını kaybetti

Türk sinemasının efsanevi yönetmenlerinden Şerif Gören, 80 yaşında vefat etti. 22 Kasım’da evindeki merdivenlerden düşerek başını çarpan ve ağır yaralanan Gören, hastaneye kaldırılarak entübe edilmişti. Ancak 8 Aralık günü yaşam mücadelesini kaybetti.

1944 yılında İskeçe’de (bugünkü Yunanistan sınırlarında) doğan Şerif Gören, Türk sinemasına damga vurmuş, özellikle 1970’li ve 1980’li yılların en üretken ve yenilikçi yönetmenlerinden biri olarak tanınır. Sinema kariyerine kurgucu olarak başlayan Gören, 1974 yılında Endişe filmiyle yönetmenliğe adım attı. Bu film, Yaşar Kemal'in bir eserinden uyarlanmış ve ona 11. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Yönetmen Ödülü'nü kazandırmıştı.

Yol filmiyle Altın Palmiye kazandı

Şerif Gören, 1982 yılında Yılmaz Güney'in yazdığı ve senaryosunu kaleme aldığı Yol filminin yönetmenliğini üstlendi. Film, Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye ödülünü kazandı ve Türk sinemasını uluslararası arenada temsil eden en önemli yapımlardan biri oldu. Tarık Akan, Şerif Sezer, Halil Ergün, Necmettin Çobanoğlu, Meral Orhonsay gibi önemli oyuncularla çalıştığı politik dram türündeki bu film, anlatımı ve konusuyla hâlen Türk sinemasının en önemli filmlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

1980 askeri darbesi sonrasında Yılmaz Güney'in yurtdışına kaçmasıyla Yol filmini tamamlayan Şerif Gören, o dönemde hem Güney’in mirasını devam ettirmiş hem de sansür ve baskılarla mücadele etmek zorunda kalmıştı. Sinemasında toplumsal gerçekçiliği merkeze koyan Gören, dönemin zorluklarını beyaz perdeye taşıyan yönetmenlerden biri olarak tarihe geçti.

Gören, Yol filminden sonra yeni çalışmalar yaptı. Sinema hayatının son döneminde Tomruk (1982), Derman (1983), Kurbağalar (1985), Yılanların Öcü (1985), Sen Türkülerini Söyle (1986)  Katırcılar (1987) gibi önemli filmler çekti. 1988'de çektiği Polizei ve 1990'da çektiği Abuk Sabuk 1 Film filmlerinin başrolünde Kemal Sunal vardı. 1993 yılında çektiği Amerikalı filminden sonra bir daha film çekmeyeceğini açıkladı.

Amerikalı filminden sonra sinemadan uzak kalsa da, son dönemlerde Serseri Aşıklar (2003), Kırık Ayna (2002-03) ve Ahh İstanbul (2006) adlı dizileri yönetti. 2008 yılında, babasına ithaf ettiği İskeçe 1955 adlı bir kısa film çekti.

Gören, 2011 yılında çektiği Ay Büyürken Uyuyamam filmiyle uzun bir aradan sonra sinemaya döndü.

Şerif Gören'in yaşamı ve sineması, Ali Karadoğan'ın 2005 yılında Phoenix Yayınları'ndan çıkan Film Çeviriyorum Abi: Şerif Gören Sinemasında Öykü Söylem ve Tematik Yapı adlı kitabında incelendi.

Bir dönem Antalya Altın Portakal Film Festivali'nin jüri başkanlığı yapan Gören, festivalin gitgide film şirketleri egemenliğine girdiği ve özgünlüğünü yitirdiği gerekçesiyle 2007 yılında bu görevinden istifa etti.

Ödülleri ve Mirası

Gören, Altın Portakal ve Altın Palmiye başta olmak üzere pek çok ödülün sahibi oldu. Toplamda 40’tan fazla filme imza atan yönetmen, Türk sinemasının altın çağında birçok klasik eserin altına imzasını attı. Sinemaya kazandırdığı estetik anlayış ve toplumsal duyarlılığıyla hafızalarda yer etti.